Przewodnik Rzym i watykan – nasze porady
☞ Zakwaterowanie w Rzymie. Hotele 2★, 3★, 4★, 5★, B&B, apartamenty i kwatery prywatne. Polecamy hotele znajdujące się w pobliżu Watykanu i w dzielnicy Prati: okolice bezpieczne, bardzo dobrze skomunikowane, wiele sklepów; restauracji, kawiarni, barów w których spotkamy więcej tubylców niż turystów. Hotele luksusowe: 5★ Gran Melia Roma Villa Agrippina hotele bardzo dobre: 4★ NH Giustiniano , 4★ della Conciliazione , dobre: 4★ NH Leonardo da Vinci; ekonomiczne: 4★ Nova Domus; Apartamenty: Trianon Borgo Pio, Kwatery prywatne. Zobacz: www.nh-hotels.com; www.hotelconciliazione.it; www.novadomushotel.it; www.trianonborgopio.com,
☞ Zakupy spożywcze: okolice Watykanu/Prati: ☺ Forno Feliziani via Candia 63; Panificio Mosca, via Candia 16; Mercato Trionfale, via A. Doria. ☞ EATALY nowoczesne delikatesy z włoskimi przysmakami. ☞ Ulica handlowa Cola di Rienzo, okolice Watykanu: sklepy odzieżowe, obuwnicze, dom towarowy Coin, supersamy, banki, apteki, kawiarnie, lodziarnie, bary i restauracje. ☞ Ulica handlowa w centrum: via del Corso, okolice Placu Hiszpańskiego ☞ Centra handlowe: EUROMA2 ☞ Outlety: Castel Romano i Valmontone.
☞ Bilety komunikacji miejskiej. Bilety są ważne odpowiednio: 100 minut, 24h, 48h, 72h, 7 dni. Ceny: 100 minut – € 1,50 ; Roma 24h – €7 ; Roma 48h – € 12,50 ; Roma 72h – €18,00 ; CIS 7 – €24,00 ☞ Zobacz: http://www.atac.roma.it/page.asp?p=229&i=14
☞ Obowiązuje odpowiedni strój w bazylikach papieskich i innych kościołach. Obowiązuje strój zasłaniający kolana i ramiona.
☞ Obowiązuje używanie systemów bezprzewodowej transmisji i odbioru głosu przewodnika. Dyrekcje wielu muzeów i miejsc o dużym ruchu turystycznym między innymi Dyrekcja Muzeów Watykańskich oraz Fabrica di San Pietro zarządząjąca Bazyliką św. Piotra wprowadziły obowiązek używania systemów bezprzewodowej transmisji i odbioru głosu przewodnika przez większe grupy zwiedzających. Koszt używania 1,50 eur w Muzeach Watykańskich oraz 1,50 eur w Bazylice św. Piotra. Obowiązkowe dla grup powyżej 10 osób w Muzeach Watykańskich oraz powyżej 6 osób w Bazylice św. Piotra.
☞ Grób św. Jana Pawła II. W 2011 roku po beatyfikacji grób św. dzisiaj Jana Pawła II został przeniesiony z Grot Watykańskich do kaplicy św. Sebastiana w górnej części Bazyliki.
☞ Msza św. w języku polskim: W każdy czwartek o godz. 07:10 w bazylice św. Piotra, przed Grobem św. Jana Pawła II w kaplicy św. Sebastiana: Msza św. organizowana przez Jałmużnika Jego Świątobliwości Arc. Konrada Krajewskiego i transmitowana przez Radio Watykańskie; w niedziele, o godz. 16.00 w kościele Santo Spirito in Sassia, „Sanktuarium Bożego Miłosierdzia”: przy via dei Penitenzieri 12; ☞ w poniedziałek, wtorek, środa, czwartek, piątek, sobota: godz. 7.15 i 18.30 niedziela, godz. 7.15, 8.00, 9.00, 10.00, 11.00, 12.00 i 18.00 (od 1.07 do 15.09, godz. 7.15, 8.00, 9.00, 10.00, 11.00 i 18.00); w kościele Św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy via delle Botteghe Oscure, 15, centrum duszpasterstwa Polaków w diecezji rzymskiej; w niedziele o 09:30 i 12:30 w kościele pod wezwaniem św. Alfonsa na Eskwilinie, przy via Merulana, 31 – Sanktuarium Matki Bożej Nieustającej Pomocy gdzie znajduje się cudowna ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
☞ Msza św. w rycie trydenckim w kościele Santissima Trinità dei Pellegrini pry placu Piazza della Trinità dei Pellegrini, 1 w niedziele o 1100.
☞ Audiencje generalne Wiosną, latem i jesienią na Placu Świętego Piotra, zimą w Auli Pawła VI odbywają się audiencje, w których udział wziąć może każdy, kto posiada bilet wstępu wydany przez Prefekturę Domu Papieskiego. Warto zwrócić uwagę, że na wszelkie wydarzenia z udziałem papieża, tzn. uroczystości religijne, audiencje ogólne i prywatne, koncerty (głównie w auli Pawła VI). Wstęp jest bezpłatny. Planując pielgrzymkę należy sprawdzić, czy danego dnia na pewno odbędzie się audiencja. Audiencje są odwoływane z powodu podróży apostolskich Ojca Świętego.
☞ Kulinarny przewodnik: ☺☺☺ Ristorante Pizzeria „Da Romolo alla Mole Adriana” daromoloallamoleadriana.it vicolo del Campanile, 12 (okolice Borgo Pio) ☺ Ristorante „L’Eccelenza” via Plauto 38/39; ☺☺☺ Ristorante Pizzeria „I’Isola della Pizza” www.isoladellapizza.com przy via degli Scipioni, 45 ☺ Ristorante „La Vittoria” przy via Fornaci, 15/17; ☺ Trattoria „da Tonino”, przy via del Governo Vecchio, 18/19; ☺ Pizzeria „Da Baffetto” przy via del Governo Vecchio, 114 (okolice placu Navona) ☺☺☺Ristorante „La Carbonara” www.ristorantelacarbonara.it na placu Campo dei Fiori 23; ☺ Ristorante Pizzeria „Carlo Menta” via della Lungaretta, 101 (na Zatybrzu)
☞ Na szybko Znakomita pizza „al taglio” czyli krojona na kawałki w ☼ „Alice Pizza”, przy via delle Grazie, 7/9; ☞ Na szybko i po polsku pyszne domowe lasagne u Pani Ewy Wolińskiej w ☼ Bar il Postiglione Claudio & Ewa Snack Bar Gelateria, Via delle Fornaci, 13A
☞ W jezyku polskim złożycie zamówienie u Emilii w Restauracji „Le Lanterne”, via della Pilotta, 21a ☞ Zobacz http://podrozeodkuchni.pl/2015/10/restauracja-le-lanterne-rzym/ oraz u Elżbiety w „Trattoria Melo”, przy via Magnapoli, 6; natomiast w „Trattoria Santopadre”, przy via Collina, 18 przy odrobinie szczęścia spotkacie Zbigniewa Bońka.
☞ Dla miłośników kawy. Najlepsza kawę wypijecie w barach: „Sant’Eustachio” na piazza Sant’Eustachio 82, „Tazza d’Oro”, przy via degli Orfani, 84 oraz zabytkowej kawiarni „Caffè Greco” na via Condotti. ☛ Pamietajcie: we Włoszech cena kawy pitej na siedząco przy stoliku jest wyższa niż tej pitej na stojąco przy barze.
☞ Dla wielbicieli lodów Wyborne lody posmakujecie w zabytkowej kawiarni/lodziarni ☺„Giolitti”, przy via degli Uffici del Vicario, 40 oraz w ☺ „Portofino” caffeportofino.it przy piazza Cola di Rienzo, 116; tylko na wynos: ☺ „Della Palma”, via della Maddalena, 19-23; ☺☺☺”Gelateria dei Gracchi” www.gelateriadeigracchi.it przy via dei Gracchi, 272 (dwa kroki od stacji metro A Lepanto) lub via Ripetta 262 (okolice Placu del Popolo) ☺„Old Bridge” gelateriaoldbridge.com przy via Bastioni di Michelangelo, 50 (okolice Watykanu) oraz via della Scala 69 (Zatybrze)
☞ Dla amatorów warzyw. Kuchnia włoska obfituje w ogromną ilość różnorodnych warzyw w większości mało znanych lub nawet nie znanych w Polsce. Pamiętajmy, że aby ich posmakować wybierając w restauracji dania musimy zamówić oddzielnie jarzynę, czyli tzw. „contorno”. Zwyczajowo drugie danie czyli „il secondo” to mięso lub ryba przyrządzane na różne sposoby. Polecamy: broccoletti siciliani-brokuły sycilijskie; cavolo/broccolo romanesco-kalafior/brokuł rzymski; cime di rapa/broccoletti- liście rzepy; bieta-boćwina/burak szpinakowy; spinaci-szpinak; cicoria da campo cykoria polna; scarola-eskariola; agretti-solanka zwana brodą mnicha; puntarelle-cykoria szparagowa; carciofo-karczoch; asparagi selvatici-dzikie szparagi; melanzane-bakłażan; zucchine romanesche-cukinie rzymskie; peperone-papryka; finocchio-fenkuł radicchio rosso di Treviso- Bardzo popularne w kuchni regionu Lacjum są legumi czyli rośliny strączkowe: ceci-ciecierzyca; fagioli-fasola; lentichie-soczewica; fave- bób; piselli-groszek. Zobacz: www.leverduredelmioorto.it
☞ Dla koneserów wina. Lubicie wino ale gubicie się w kręgu producentów, winnic i regionów. Zapytajcie o: „ABC wina: wszystko co chcielibyście wiedzieć o winie, a boicie się zapytać” wycieczka enokulinarna z Aleksandrą Fortuna licencjonowanym sommelier, członkinią „Stowarzyszenia Sommelierów w Rzymie” „Associazione Romana Sommelier” Polką mieszkającą od wielu lat w Rzymie.
☞ Słodkie inspiracje na prezenty i drobne upominki. Najsłynniejsi Włoscy producenci czekolady to: „Venchi” sklepy firmowe przy via degli Orfani, 87 i via della Croce 25/26 „Perugina” sklep firmowy przy via del Corso. Perugina produkuje od 1922 roku „Baci” najsłynniejsze włoskie czekoladki. „Caffarel” „Baratti & Milano”
☞ Rzymskie polonika. Ślady polskie w Wiecznym Mieście: „Caffe Greco” Stałymi jej gośćmi byli: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Zygmunt Krasiński, Cyprian Kamil Norwid, Leon Szubert, Teofil Lenartowicz, Józef Ignacy Kraszewski, Jan Matejko, Maria Konopnicka, Henryk Sienkiewicz i wielu innych. „Fontanna Roma Dea” dłuta Igora Mitoraja na Piazza Monte Grappa. Kościół Polski Biskupa św. Stanisława i Hospicjum prowadzone przez Polaków od XVI wieku; Obrazy Malarzy polskich w Kościele Zmartwychwstania Pańskiego; Kaplica i cela Św. Stanisław Kostki w kościele św. Andrzeja na Kwirynale „Sant’Andrea al Qurinale„; w Popiersie Henryka Sienkiewicza w Kościele Domine Quo Vadis; Kościół pod wezwaniem św. Maksymiliana Kolbe; Kościół pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej w dzielnicy La Rustica Zobacz: http://www.czestochowa.it/ ☞ Watykańskie polonika. Ślady polskie w Watykanie: Jednym z największych i najlepiej znanych poloników rzymskich jest obraz Jana Matejki Sobieski pod Wiedniem eksponowany w Sali Sobieskiego w Muzeach Watykańskich; Fresk upamiętniający podarowanie obrazu papieżowi Leonowi XIII przez polską delegację został uwieczniony na sklepieniu watykańskiej Galerii Kandelabrów.
☞ Dla Pielgrzymów. Pielgrzymka do Siedmiu Kościołów i Kościoły stacyjne. Pielgrzymka do Siedmiu Kościołów polegała na nawiedzeniu w ciągu jednego, maksymalnie dwóch dni, siedmiu głównych bazylik Rzymu. I choć tradycja ta była już znana w średniowieczu, to jednak jej nowożytnym inicjatorem był działający w Rzymie w XVI wieku Filip Nereusz. W Wielki Piątek 1540 roku zorganizował razem ze swoimi uczniami oratorianami pierwszą procesję pokutną do siedmiu najważniejszych świątyń miasta, wybierajac jako cel pielgrzymki najstarsze i najważniejsze kościoły miasta; katedralna Najświętszego Zbawiciela i Świętych Janów na Lateranie (San Giovanni in Laterano), 2. Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore), 3. św. Piotra (San Pietro), 4. św. Pawła za Murami (San Paolo fuori le Mura), 5. św. Krzyża Jerozolimskiego (Santa Croce in Gerusalemme), 6. św. Wawrzyńca za Murami (San Lorenzo fuori le Mura), 7. św. Sebastiana za Murami (San Sebastiano fuori le Mura). Kościoły stacyjne. Kościoły, w których zgodnie z tradycją zrodzoną w IV-V w., kultywowany jest zwyczaj stacji wielkopostnych, celebrowanych każdego dnia w innej świątyni.
☞ Dla kinomanów. Turystyka filmowa w Rzymie. Coraz więcej turystów wędruje po Rzymie śladami bohaterów filmów zaliczanych zarówno do klasyki kinematografii światowej, jak i najnowszych produkcji. Zapraszamy również śladami bohaterów Wylera, Felliniego, Allena i innych indywidualnie lub podczas „skrojonych na miarę” wycieczek w interesujące was miejsca: „Usta prawdy” „Rzymskie wakacje” Fontanna di Trevi w filmie Federico Felliniego „Dolce vita” Wiliama Wylera; znana rzymska cukiernia „Andreotti” przy via Ostiense „Okna” Ferzana Ozpetka; Rona Howarda „Anioły i demony” Dzielnica Zatybrze (Trastevere) w filmie Woody Allena „Zakochani w Rzymie”
☞ Święta we Włoszech Dni świąteczne, powszechnie wolne od pracy, obowiązujące na terytorium całej Republiki Włoskiej to: 1 stycznia Nowy Rok „Capodanno” , 6 stycznia Trzech Króli „Epifania” , Wielkanoc „Pasqua”, 25 kwietnia Święto Wyzwolenia „Festa della Liberazione”; 1 maja Święto Pracy „Festa dei Lavoratori” 2 czerwca Święto Republiki Włoskiej „Festa della Repubblica” 15 sierpnia Wniebowzięcia NMP „Ferragosto” 1 listopada Wszystkich Świętych „Ognissanti” 8 grudnia Święto Niepokalanego Poczęcia NMP „Festa dell’ Immacolata Concezione” 25 Boże Narodzenie „Natale” 26 grudnia Świętego Św. Szczepana „Santo Stefano” Poszczególne gminy i miasta mają też święta swoich lokalnych patronów – dni te są wolne od pracy jedynie na terytoriach należących administracyjnie do w/w miast i gmin. Święta lokalne, wolne od pracy w Rzymie i Prowincji Rzymu: 29 czerwca święto patronów miasta Rzymu Św. Św. Piotra i Pawła „Festa San Pietro e Paolo”. Planując zwiedzanie warto upewnić się czy obiekty do których w danym dniu wybieramy się są czynne.
☛ Zakaz biwakowania i spożywanie prowiantu na mieście. W historycznym centrum Rzymu wprowadzono surowy zakaz siadania na placach i jedzenia prowiantu.Tzw. zakaz biwakowania obowiązuje do 30 września, a kary za jego złamanie wynoszą nawet 500 euro. O przepisach wprowadzonych przez władze Wiecznego Miasta muszą pamiętać przede wszystkim turyści, którzy często po długim zwiedzaniu siadają na stopniach w pobliżu zabytków, lub na chodnikach i posilają się kanapką, bądź kawałkiem pizzy kupionej na wynos. Rozporządzenie to dotyczy także uczestników nocnego życia we włoskiej stolicy, toczącego się głównie pod gołym niebem. Zakaz władze tłumaczą troską o ład i porządek. Obejmuje on między innymi tak znane atrakcje turystyczne, jak Place Hiszpański, Navona, Campo dei Fiori oraz wszystkie miejsca o szczególnych walorach historycznych, architektonicznych, artystycznych i kulturowych. Patrole straży miejskiej, które będą kontrolować czy przepisy są egzekwowane. Za ich złamanie będą wymierzać kary od 25 do 500 euro, w zależności od wagi wykroczenia.
☛ Podatek pobytowy „tassa di soggiorno” 1 stycznia 2011 Rada Miasta w Rzymie wprowadziła podatek pobytowy dla turystów, którzy nocują na terenie miasta Rzym (Comune di Roma) w oficjalnie zarejestrowanych obiektach hotelowych, takich jak: hotele , B&B, domy pielgrzyma, domy wakacyjne, residences, kwatery prywatne i kempingi. Podatek płaci się bezpośrednio w recepcji obiektu hotelowego.
☛ Stolica kieszonkowców. Wieczne Miasto – jak podkreśla rzymska prasa – uznane zostało wręcz za europejską stolicę kieszonkowców. Według policyjnych szacunków grasują ich tysiące. Za centrum drobnej przestępczości od lat uchodzi największy stołeczny dworzec Termini. Wysyłane tam patrole policyjne są wciąż za małe i nie gwarantują bezpieczeństwa pasażerom. Plagą są kradzieże kieszonkowe i zuchwałe napady; wyrywanie torebek i walizek z rąk spieszących się pasażerów. Policja zatrzymuje tam codziennie nawet po kilkudziesięciu kieszonkowców, ale to nie rozwiązuje narastającego problemu. ☛ Czytaj: http://www.rp.pl/artykul/1168462.html
☛ Utrata paszportu lub polskiego dowodu osobistego. W razie utraty paszportu lub polskiego dowodu osobistego, po zgłoszeniu faktu na policji (fakultatywnie) należy natychmiast skontaktować się z polską placówką dyplomatyczną lub konsularną. ☛ Ważne! Zgłoszenie utraty dokumentów tożsamości wymaga osobistej obecności w urzędzie konsularnym. Czytaj: http://www.rzym.msz.gov.pl/pl/informacje_konsularne/potrzebuje_pomocy_2/
☞ Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie. Adres: ulica P.P Rubens, 20 Tel. +39 0636204200, E-mail: ambaroma@msz.gov.pl; www.rzym.msz.gov.pl
☞ Wydział Konsularny. Adres: ulica San Valentino 12/14 tel. alarmowy – tylko wypadki nadzwyczajne (po godzinie 16.30): +39 3355995212 E-mail: amb.wk@msz.gov.pl; Godziny otwarcia urzędu dla interesantów: poniedziałki, wtorki, środy i piątki w godz. 9.00-13.00, czwartki w godz. 13.00 – 17.00